Krakowski Semestralnik Studentów Niepełnosprawnych

Rzecznik Praw Obywatelskich przeprowadził badania na temat dostępności edukacji akademickiej dla osób głuchych, niewidomych z niepełnosprawnością ruchową oraz chorujących psychicznie. Jedno ze spotkań podsumowujących projekt badawczy miało miejsce w AGH.

W badaniu udział wzięło 16 uczelni z całej Polski, w tym AGH. Z ramienia naszej uczelni aktywnie zaangażowało się Zrzeszenie Studentów Niepełnosprawnych oraz Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych.

Przedmiotem analizy było funkcjonowanie studentów z niepełnosprawnością z uwzględnieniem wyróżnionych czterech typów niepełnosprawności, wskazanie dobrych praktyk dostosowania uczelni do potrzeb i możliwości niepełnosprawnych studentów. Badanie miało również na celu ukazanie barier i wyzwań w tym obszarze, a także zainicjowanie debaty na uczelniach dotyczącej dostępności edukacji akademickiej dla osób z niepełnosprawnością.

W ramach badania przeprowadzono ankietę internetową, na której pytania odpowiadali studenci pełnosprawni, którzy mieli kontakt ze studentami z niepełnosprawnością oraz wykładowcy. Przeprowadzono również indywidualne wywiady osobiste ze studentami z niepełnosprawnością oraz wywiady telefoniczne z osobami odpowiedzialnymi za współprace z osobami z niepełnosprawnością.

BON AGH

23 października 2014 roku w Biurze ds. Osób Niepełnosprawnych AGH odbyło się spotkanie podczas którego przeprowadzono badanie jakościowe w formie dyskusji przedstawicieli jednostek naukowych, Biur Osób Niepełnosprawnych, studentów z niepełnosprawnością, studentów pełnosprawnych mających styczność ze studentami niepełnosprawnymi z trzech krakowskich uczelni – Akademii Górniczo-Hutniczej, Uniwersytetu Ekonomicznego i Krakowskiej Akademii. Merytoryczna i bardzo żywa dyskusja pokazała, wiele problemów i dylematów, ale także duży postęp jaki w ostatnich latach można zaobserwować w dostępności edukacji dla studentów i doktorantów z niepełnosprawnościami. Pomimo wielu wspólnych doświadczeń, można było także dostrzec drobne różnice pomiędzy uczelniami.

Spotkanie podsumowujące

W dniu 24 listopada 2014 roku w sali konferencyjnej Rektoratu AGH odbyło się spotkanie podsumowujące dotychczasowe wyniki badań. Podobne spotkania odbyły się także na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. W AGH uczestników powitała Anna Błaszczak – zastępca dyrektora Zespołu ds. Równego Traktowania i Ochrony Osób z Niepełnosprawnościami w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. W spotkaniu z ramienia AGH udział wzięli: pracownicy BON AGH (Anna Butkiewicz, Anna Lulek i Andrzej Wójtowicz), pracownik UCI AGH – opiekun pracowni tyfloinformatycznej (Michał Kepiński) oraz przedstawiciel ZSN AGH (Dominik Błaszczyk). Na spotkaniu obecni byli m.in. także przedstawiciele UEK – prof. UEK dr hab. Janina Filek – Pełnomocnik Rektora UEK ds. ON oraz Marek Świerad – pracownik BON UEK. W spotkaniu udział wzięło w sumie kilkunastu przedstawicieli uczelni krakowskich i z południowej polski.

Grupa niereprezentatywna

Dotychczasowe wyniki analiz przedstawił Marek Dudkiewicz z firmy Bluehill, która realizowała badanie. Szczególną uwagę zwrócił na fakt, że badanie nie jest reprezentatywne, ponieważ wybrana przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich do badania grupa uczelni nie była losowa. Wyniki badania pokazują obraz lepszy niż jest to przeciętna sytuacja na uczelniach, gdyż do badania wybrano te uczelnie, które prowadzą działania wyrównywania szans edukacyjnych. Działanie to było celowe, ponieważ raport ma pokazywać i promować także dobre praktyki w obszarze dostępności akademickiej dla studentów z niepełnosprawnością.

Działać czy czekać?

Zaprezentowane wyniki wywołały wśród zebranych gości żywą dyskusję, w szczególności nad dwoma odmiennymi modelami podejścia do wspierania studentów z niepełnosprawnościami:

1. Oczekiwanie na pojawienie się w uczelni studenta niepełnosprawnego z określoną potrzebą i dopiero wtedy organizacja wsparcia,
2. Budowanie systemu dostępności, nie czekając na konkretną potrzebę.

BON AGH dzieląc się swoim doświadczeniem pokazało, że dwa powyższe modele nie muszą się wzajemnie wykluczać, ale mogą doskonale się uzupełniać. Tak się dzieje właśnie w AGH, gdzie wdrażane są rozwiązania systemowe, niezależnie od tego czy aktualnie studiuje tam student z daną niepełnosprawnością. Przykładem takiego rozwiązania może być likwidacja barier architektonicznych, które są realizowane sukcesywnie. W chwili pojawienia się konkretnego studenta – realizowane jest wsparcie bezpośrednie np. pomoc asystenta osoby niepełnosprawnej.

Pełny raport z badania będzie opublikowany w połowie 2015 roku.

Andrzej Wójtowicz (BON AGH)

Fot. Zbigniew Sulima – Biuletyn AGH
Powitanie uczestników spotkania przez dyrektor biura RPO – Annę Błaszczak